لرزش دست می‌تواند بدون دلیل یا به عنوان علامت یک بیماری زمینه‌ای رخ دهد. دستان لرزان یک علامت تهدید کننده زندگی نیست، اما در صورت شدید بودن می‌تواند بر فعالیت‌های روزمره افراد تأثیر منفی بگذارد.
در بیشتر افراد لرزش خفیفی در دست‌ها وجود دارد و ممکن است این حالت به ویژه هنگامی که دست ها را مستقیم جلوی بدن می گیرند قابل توجه باشد. در برخی از افراد شدت لرزش دست‌ها زیاد است و شرایط مختلفی می توانند باعث لرزش بیشتر دست‌ها در این افراد شوند. در این مقاله، به بررسی بیماری لرزش اساسی دست و علل ایجاد آن می‌پردازیم.
لرزش دست چیست؟
حرکت کنترل نشده عضلات، باعث ایجاد لرزش در دست می‌شود. لرزش یک اختلال حرکتی شایع است. انقباض غیر ارادی و ریتمیک عضلانی باعث لرزش در عضو می‌شود. لرزش، بیشتر در دست‌ها دیده می‌شود، اما ممکن است در بازوها، سر، تارهای صوتی، تنه و پاها نیز وجود داشته باشد. لرزش می‌تواند متناوب باشد، هر چند وقت یک بار اتفاق بیفتد یا ثابت باشد. گاهی لرزش به خودی خود و بدون علت خاص ایجاد می‌شود و در برخی از موارد نشان دهنده‌ی یک مسئله اساسی در سلامتی است.
دستان لرزان ممکن است منجر به مشکل در نوشتن و طراحی شوند. همچنین ممکن است فردی در نگهداری و استفاده از وسایل و ظروف مانند کارد و چنگال با مشکل روبرو شود.
لرزش‌ها وابسته به شکل و علتی که دارند، شامل انواع مختلفی می‌شوند. اما به طور کلی می‌توان آن‌ها را در دو دسته زیر تقسیم بندی کرد.
- لرزش در حالت استراحت: این حالت در هنگام شل شدن ماهیچه‌ها اتفاق می‌افتد، مثلاً وقتی دست‌ها در کنار بدن قرار می‌گیرند.
- لرزش‌های عملی: اکثر لرزش‌ها در این دسته قرار می‌گیرند. لرزش‌های عملی وقتی عضلات منقبض می‌شوند به دلیل حرکت ارادی اتفاق می‌افتند.
انواع لرزش دست چیست؟
علاوه بر دسته‌بندی که در قسمت بالا درباره این مشکل ارائه دادیم، طبقه بندی زیر نیز برای آن‌ها انجام شده است.
لرزش اساسی
این مشکل شایع‌ترین اختلال حرکتی است. لرزش‌های اساسی ممکن است در طول چند سال به صورت ثابت باقی بمانند و پیشرفت نکنند. اما ممکن است به مرور زمان نیز پیشرفت داشته باشند. لرزش‌هایی که با گذشت زمان پیشرفت می‌کنند، معمولا از یک سمت شروع می‌شوند و بعد از پیشرفت به طرف دیگر بدن نیز منتقل خواهند شد.
در ابتدا تصور می‌شد که لرزش دست با هیچ بیماری زمینه‌ای همراه نیست. اما امروزه نتایج تحقیقات برخی از اختلالات مخچه‌ای را در افراد مبتلا به این مشکل نشان داده است. وراثتی بودن لرزش در خانواده، مشکلات خفیف در راه رفتن و مشکلات ساده‌ی شنوایی از جمله عارضه‌هایی هستند که بخاطر اختلالات مخچه ایجاد شده‌اند. اختلالات مخچه‌ای جزو مشکلات مغزی به شمار می‌روند و انواع مختلفی چون آتاکسی و
لرزش دیستونیک
این لرزش در افراد مبتلا به دیستونی ایجاد می‌شود و مقطعی است. معمولا با استراحت نیز از بین می‌رود. دیستونی نیز یک بیماری است که باعث انقباض ناخودآگاه در عضلات می‌شود. احتمال بروز آن در هر سنی وجود دارد و باعث ایجاد حالت‌های غیر عادی مانند پیچ خوردن گردن می‌شود.
لرزش دست به دلیل آسیب‌های مخچه‌ای
علاوه بر لرزش اساسی، آسیب‌هایی که به مخچه وارد می‌شود نیز ممکن است عامل لرزش باشد. مخچه در پس سر قرار دارد و نقش کنترل تعادل در بدن را ایفا می‌کند. سکته مغزی، تومور و مصرف بی‌رویه الکل یا مواد مخدر از فاکتورهایی است که به مخچه آسیب می‌رساند و باعث ایجاد لرزش دست می‌شود. همچنین ممکن است ضربه به سر و مشکلات مغزی ناشی از آن باعث ایجاد آسیب برای مخچه و لرزیدن دست‌ها و بازوها شود.
لرزش روانشناختی
این نوع لرزش دست ممکن است شبیه به هر یک از انواع دیگر آن باشد. این لرزش‌ها معمولا شروع و پایان ناگهانی دارند. همچنین در صورتی که حواس بیمار پرت شود، تا حد زیادی کاهش پیدا می‌کند. لرزش‌های روانشناختی بیشتر افرادی که بیماری‌های روانی مانند اختلال تبدیلی دارند را درگیر می‌کند. سایر اعضا نیز ممکن است لرزش داشته باشند و حتی منطقه لرزش در بازه‌های زمانی مختلف تغییر کند.
لرزش فیزیولوژیکی
این مشکل معمولا یک واکنش عصبی به شرایط زیر است.
- مصرف داروهای خاص.
- ترک الکل.
- مشکلات پزشکی مانند افت قند خون و… .
این نوع لرزش‌ها با بهبود علتشان، از بین می‌روند. برای اطلاعات بیشتر در این زمینه می‌توانید مقاله سایت healthline را مشاهده کنید.
دلایل لرزش دست چیست؟
مسائل مربوط به مغز و آسیب‌های وارده به این عضو و به خصوص بخش مخچه معمولاً علت اصلی به وجود آمدن لرزش دست هستند در برخی موارد، علت ایجاد لرزش دست ناشناخته است، اما لرزش اغلب ناشی از شرایط عصبی، اختلالات حرکتی یا سایر مشکلات سلامتی است.
برخی از شرایط عصبی که می توانند باعث ایجاد لرزش دست شوند عبارتند از:
- مولتیپل اسکلروزیس (MS): بسیاری از مبتلایان به بیماری MS تا حدی دچار لرزش دست می‌شوند. این مشکل غالباً هنگامی ایجاد می‌شود که بیماری به مناطقی از مسیر سیستم عصبی مرکزی که وظیفه‌ی کنترل حرکت را بر عهده دارند، آسیب برساند.
- سکته مغزی: سکته مغزی ایسکمیک هنگامی اتفاق می‌افتد که لخته خون باعث انسداد شریان شود و از رسیدن خون به مغز جلوگیری کند. این اتفاق می‌تواند باعث آسیب دائمی در مسیرهای عصبی شود و لرزش دست شود.
- آسیب مغزی: آسیب فیزیکی به مغز می‌تواند به اعصابی که در هماهنگی حرکات نقش دارند، آسیب برساند. لرزش دست ممکن است هنگامی رخ دهد که صدمه‌ای روی اعصاب خاصی تأثیر بگذارد.
- بیماری پارکینسون: بیش از ۲۵ درصد از افراد مبتلا به پارکینسون دارای لرزش مربوط به عمل هستند. همچنین لرزش در حالت استراحت در این افراد شایع‌تر است. لرزش معمولاً از یک طرف بدن شروع می شود و ممکن است به طرف دیگر گسترش یابد. لرزش ممکن است در دوره‌های استرس یا تجربه‌ی احساسات شدید بارزتر شود.
در این زمینه می‌توانید مقاله سایت medicalnewstoday را مطالعه کنید.
بیماری پارکینسون و اختلال لرزش اساسی دست چه تفاوت‌هایی دارند؟
بسیاری از افراد لرزش دست را با بیماری پارکینسون مرتبط می‌دانند، اما این دو بیماری تفاوت‌های اساسی با یکدیگر دارند. پارکینسون جزو اختلالات سیستم عصبی بدن است که زندگی شخص را با مشکل مواجه می‌کند عبارتند از:
- زمان لرزش: لرزش اساسی دست‌ها معمولاً هنگامی رخ می‌دهد که افراد از دستان خود استفاده می‌کنند. لرزش ناشی از بیماری پارکینسون برجسته‌تر است و اغلب زمانی رخ می‌دهد که دستان فرد بیمار در کنار او قرار دارند و فرد در حال استراحت است.
- سایر شرایط بیمار: لرزش اساسی دست موجب ایجاد سایر مشکلات در سلامتی نمی‌شود اما بیماری پارکینسون با حالت خمیده، حرکت آهسته و مشکلات راه رفتن بیمار همراه است. با این حال، افرادی که دارای لرزش اساسی دست هستند، گاهی اوقات علائم و نشانه‌های عصبی دیگری مانند راه رفتن ناپایدار (آتاکسی) پیدا می‌کنند.
- لرزش در سایر اعضای بدن: لرزش اساسی اغلب در لرزش دست‌ها خلاصه می‌شود. در حالی که لرزش بیماری پارکینسون معمولاً از دستان بیمار شروع می‌شود و می‌تواند روی پاها، چانه و سایر قسمت‌های بدن نیز تأثیر بگذارد.
در صورتی که افراد دچار لرزش دست باشند و این لرزش برای آن‌ها مشکلاتی ایجاد کند، باید برای تشخیص دقیق علت لرزش دست و کنترل و رفع آن به پزشک مراجعه کنند. متخصص مغز و اعصاب می‌تواند علت این مشکل را شناسایی و روش‌های درمان مناسب برای آن را ارائه دهد.
عوامل افزایش دهنده‌ی ریسک ابتلا به لرزش دست کدامند؟
عوامل افزایش دهنده‌ی ریسک ابتلا به لرزش دست اساسی که تاکنون شناخته شده‌اند عبارتند از:
- جهش ژنتیکی: عامل وراثت در افزایش ریسک ابتلا به لرزش دست نقش موثری را ایفا می‌کند. افرادی که والد یا والدینی دارند که به لرزش اساسی دست دچار هستند، به احتمال ۵۰ درصد دچار این اختلال خواهند شد.
- سن: لرزش اساسی بیشتر در افراد بالای ۴۰ سال دیده می‌شود.
آسیب‌های مغزی: هر آسیبی که باعث ایجاد علت‌های لرزش که در قسمت قبل بیان کردیم، شود؛ می‌تواند یک عامل برای افزایش ریسک این مشکل باشد.
عوارض لرزش دست چیست؟
بیماری لرزش اساسی خطرناک و تهدید کننده زندگی نیست، اما علائم آن اغلب با گذشت زمان بدتر می‌شوند. پیشرفت لرزش ممکن است نشان از پیشرفت آسیب مغزی باشد و به همین دلیل باید پیگیری شود اگر لرزش شدید شود، ممکن است فعالیت‌های زیر و نظیر آن برای بیمار دشوار شوند:
- نگهداشتن یک لیوان پر از آب بدون ریختن و نوشیدن مایعات.
- انجام کارهای ظریف آرایش یا اصلاح صورت.
- نوشتن.
اما به کمک روش‌های درمانی مناسب می‌توانید تا حد زیادی از بروز عوارض ناشی از این مشکل پیشگیری کنید. اطلاعات بیشتر را می‌توانید در مقاله سایت mayoclinc مطالعه کنید.
روش های درمان لرزش دست
روش های درمان لرزش دست به علت ایجاد آن بستگی دارند. هرچند در بسیاری موارد خفیف نیازی به انجام عمل جراحی نیست و با استفاده از مصرف دارو و تغییر در سبک زندگی می توان شدت لرزش دست را کاهش داد. در مورد برخی لرزش های دست نیز روش درمانی خاصی وجود ندارد.
برخی از انواع لرزش دست ناشی ازبیماری هایی مانند دیستونی یا پارکینسون با استفاده از روش تحریک عمقی مغز (Deep Brain Stimulation) درمان می شوند. یکی دیگر از راهکارهای درمان لرزش دست ، روش تالاموتومی است. در این روش با استفاده از اشعه های رادیوفرکانس در بخش ، فعالیت الکتریکی مغز را در بخش مربوطه تغییر می دهند که این امر منجر به کاهش یا حذف لرزش دست می شود.
منابع:
https://www.healthline.com/health/treating-shaking-hands
https://www.mayoclinic.org/diseases-conditions/essential-tremor/diagnosis-treatment/drc-20350539
https://www.aurorahealthcare.org/patients-visitors/blog/6-proven-ways-to-treat-essential-tremor
