تومور مغزی آستروسیتوما نوعی سرطان است که ممکن است در مغز یا نخاع شکل بگیرد و از سلول های حمایتی ستاره ای ایجاد می شود. علایم و عوارض تومورهای آستروسیتوما بستگی به نوع و محل تشکیل آنها دارند و از سردرد تا فلج بدن متغیرند. سرعت رشد و میزان خطر آنها در هر مورد متفاوت بود و لازم است به سرعت درمان شوند. دکتر محمد صمدیان به همراه تیم پزشکی خود در کلینیک جامع قاعده جمجمه و هیپوفیز ایران به عنوان یکی از بهترین مراکز درمان تومور مغزی آستروسیتوما با سریعترین روش های تشخیصی و درمانی به مقابله با این تومورها می پردازند.
چه تومورهایی، آستروسیتوما هستند؟
مغز از انواع مختلف سلول شامل نورون ها و سلول های حمایتی تشکیل شده است. بخشی از این سلول های حمایت سلول های ستاره ای (آستروسیت) نام دارند. آستروسیتوما نوعی از نئوپلاسم دستگاه اعصاب مرکزی محسوب می شود که ناشی از سلول های آستروسیت (شعاعی) نامیرا است. این تومور که بسیار خطرناک است میرایی بالایی داشته و گاهی در صورت شدید بودن، طول عمر فرد بعد از تشخیص بین 1 تا 10 سال است. تومور مغزی آستروسیتوما شایعترین نوع تومورهای مغزی بوده و در مردان اندکی بیش از زنان بروز می کند.
انواع تومورهای مغزی آستروسیتوما
درجه 1 (خوش خیم)
آستروسیتومای پیلوسیتیک: توموری بسیار محدود با رشد کم است. معمولاً در مخچه و بالای گردن پدیدار می شود. معمولاً متاستاز نداده و بجز جراحی، نیازمند شیمی درمانی و رادیوتراپی نیست.
آستروسیتومای سلول های غول پیکر زیر اپاندیم (SEGA): بیشتر در سنین پایین و همراه با بیماری تصلب دکمه ای (اسکلروز توبروز) رخ می دهد. محل رشد آن درون بطن های مغزی بوده و اکثراً منجر به هیدروسفالی می شود. این تومورها با جراحی به راحتی برطرف می شوند.
درجه 2 (متوسط)
آستروسیتومای منتشر: تومورهای تهاجمی بدون مرز مشخص از بافت های کناری خود در مغز هستند که جراحی به تنهایی برایشان کافی نیست. از لحاظ ظاهری تفاوت اندکی با سلول های عادی مغزی داشته و تشخیص بر اساس نمونه برداری میکروسکوپی مقدور است.
زانتو آستروسیتومای پله مورفیک: معمولاً در لوب گیجگاهی بوده و همراه با تشنج و صرع است. شکل سلول های این تومور بسیار متنوع بوده و معمولاً با جراحی به راحتی درمان می شود.
درجه 3 (شدید)
آستروسیتومای آناپلاستیک: شکل شدیدتر آستروسیتومای منتشر است که تهاجمی تر بوده و رشد سریعتری دارد. این نوع تومورها علاوه بر جراحی به طور حتم نیازمند رادیوتراپی و شیمی درمانی هستند.
درجه 4 (خیلی شدید)
گلیوبلاستوما (GBM): شدید ترین، تهاجمی ترین و رایج ترین نوع از آستروسیتوما هستند (60% کل موارد). در این وضعیت بافت های مختلف مغزی مرده و حتی رگ های خونی جدیدی برای تومور در مغز شکل گرفته اند. در 10% موارد گلیوبلاستوما ناشی از تشدید وضعیت آستروسیتومای آناپلاستیک بود و در جوانان مشاهده می شود. اما در 90% اوقات مستقیماً به صورت تومور درجه 4 به وجود آمده و در افراد بالای 60 سال مشاهده می شود.
علل بروز انواع تومورهای آستروسیتوما
انواع تومورهای آستروسیتوما معمولاً تصادفی ایجاد می شوند. تنها دو موقعیت قطعی برای بروز آنها شناخته شده اند:
نشانگان های ارثی:
| – سندرم لی-فرامونی | – نوروفیبروماتوز نوع 1 |
| – سندرم تورکُت | – اسکلروز توبروز |
عوامل محیطی:
| – تابش های یونیزه (رادیوتراپی) | – امواج مایکروویو |
| – بمب های شیمیایی |
علایم و عوارض تومور مغزی آستروسیتوما
علایم یکسانی در انواع آستروسیتوما نیست و عوارض آن بیشتر به محل، اندازه و نوع تومور بستگی دارند. آستروسیتوما در حالت کلی می تواند منجر به صرع، تشنج، سردرد و حالت تهوع شود و حتی در صورت وقوع در نخاع به ضعف و فلج شدن اندام های بدن بیانجامد. تومورهای درجه پایین تر تمایل به فشار دادن بافت های سالم و جابجا کردن آنها دارند، نه نابود کردن بافت های سالم اطراف خود. علایم کلی تومورهای مغزی آستروسیتوما عبارتند از:
| – سردردهای مداوم | – کاهش توانایی های شناختی |
| – سردردهایی که صبح تشدید شده و شما را از خواب می پرانند. | – ضعف در گرفتن |
| – حالت تهوع | – ضعف عضلانی |
| – دوبینی | – فلج |
| – تاری دید | – تشنج های جدید |
| – مشکلات تکلم | – بروز ناگهانی صرع |
تشخیص تومورهای مغزی آستروسیتوما
در گام نخست، پزشک به معاینه جسمانی، بررسی سابقه بیماری، وضعیت عملکرد بدنی، و کارکرد روانی-اجتماعی شما می پردازد. افزون بر این ارزیابی های موارد زیر نیز بستگی به وضعیت شما برای تکمیل تشخیص لازم هستند:
- آزمایش کامل خون
- آزمایش هورمونی
- شنوایی سنجی
- بینایی سنجی
- CT اسکن
- آنژیوگرافی مغزی
- MRI معمولی
- MRI طیف نگاری
- fMRI
همچنین در صورت لزوم، ممکن است نمونه برداری با روش جراحی محدود و بسته از تومور مغزی شما لازم باشد تا آزمایش تشخیص بافتی بر روی آن صورت پذیرد.
درمان تومور مغزی آستروسیتوما
جراحی
در این روش جراح مغز و اعصاب شما با بررسی نتایج آزمایش ها، تصویربرداری مغزی، و نمونه برداری اقدام به تخلیه تومور مغزی آستروسیتوما از سر شما خواهد کرد. هدف دکتر محمد صمدیان در جراحی آستروسیتوما، تخلیه حداکثری تومور آستروسیتوما بدون آسیب زدن به بخش های حساس مغزی شما است.
علایم و عوارض عمومی جراحی های مغز و اعصاب ممکن است پس از جراحی تا مدتی همراه شما باشند، ولی به زودی رفع خواهند شد. نکته مهم این است که حتی بلافاصله پس از جراحی و به هوش آمدن، بسیاری از علایم و عوارض ناشی از آستروسیتوما از بین رفته و شما احساس بسیار مطلوبی خواهید داشت.
در بسیاری موارد، تنها درمان مورد نیاز همین جراحی مغز و اعصاب است. در حالی که در برخی افراد ممکن است نیاز مجدد به جراحی (در صورت عود مجدد) و یا تکمیل درمان به کمک سایر روش های درمانی باشد.
رادیوتراپی
در روش های رادیوتراپی با استفاده از تکنیک هایی همچون گاما نایف یا اشعه ایکس، میزان زیادی از امواج خاص به شکلی متمرکز بر تومور سرطانی تابانیده می شود. گاه ممکن است چندین جلسه رادیوتراپی برای درمان شما مورد نیاز باشد.
گاهی اوقات رادیوتراپی برای تکمیل جراحی انجام می شود، بویژه در مواردی که بدلیل وجود تومور آستروسیتوما در نواحی حساس مغزی امکان تخلیه کامل آن وجود نداشته یا احتمال عود مجدد آن می رود.
به طور معمول رادیوتراپی در ترکیب با شیمی درمانی به کار می رود. این روش ترکیبی به ویژه برای آن دسته بیمارانی مناسب است که به لحاظ وضعی سنی یا بدنی نمی توانند تحت عمل جراحی قرار گیرند.
شیمی درمانی
در شیمی درمانی از داروهای خاص بسیار نیرومندی برای کشتن و از بین بردن سلول های سرطانی تومور مغزی آستروسیتوما استفاده می شود. داروهای شیمی درمانی به صورت قرص و یا تزریق وریدی هستند. در برخی موارد، داروهای شیمی درمانی را پس از اتمام جراحی مغز و نخاع، بصورت ایمپلنت های مدوّر درون فضای دستگاه اعصاب مرکزی قرار می دهند تا به تدریج حل و جذب بدن شده و مستقیم به درمان سرطان بپردازد.
شیمی درمانی نیز گاه همچون رادیوتراپی به عنوان مکمل جراحی هایی که امکان تخلیه کامل تومور آستروسیتوما نبوده است، تجویز می شود. می توان از ترکیب شیمی درمانی به رادیوتراپی برای انواع مهاجم تومورهای سرطانی استفاده نمود.
کارآزمایی های بالینی
منظور از کارآزمایی های بالینی، آن دسته از پژوهش های نوین و روش های جدیدی هستند که به عنوان درمان تومور مغزی آستروسیتوما در حال انجامند. متخصصان مغز و اعصاب در کنار متخصصان انکولوژی در ضمن بررسی های مداوم خود، به خلق تکنیک ها و شیوه هایی نو برای درمان می پردازند. این روش ها می توانند به شما این شانس را بدهند که از جدیدترین گزینه های درمانی برای از بین بردن تومورهای خود استفاده نمایید.
کارآزمایی های بالینی تحت نظر استاد معتبر دانشگاهی و کمیته های مختلف علمی و تخصصی دپارتمان های پزشکی انجام می شود. در عین حال باید در نظر داشت که تمامی فرآیند های درمانی برای تومورهای مغزی و نخاعی، احتمالاً دارای عوارضی هستند که برخی از آنها ناشناخته اند.
انواع این روش های شامل ویروس درمانی، ایمنی درمانی، برق درمانی، داروهای تغییر DNA، استفاده از آواستین (بواسیزوماب) و درمان های مولکولی (داروهایی در درجه مولکولی) هستند.
درمان های حمایتی (تسکینی)
درمان های حمایتی و تسکینی شامل آن دسته از روش هایی هستند که متخصصان مغز و اعصاب برای کاهش علایم و عوارض تومورهای مغزی بویژه دردهای ناشی از آستروسیتوما برای شما فراهم می آورند.
درمان های تسکینی طب مکمل و جایگزین:
| ü طب سوزنی | ü عطر درمانی |
| ü ماساژ | ü فیزیوتراپی |
| ü آب درمانی | ü اکسیژن درمانی پر فشار |
روش های روان درمانی برای کاهش درد
| ü بیوفیدبک | ü آرمیدگی پیش رونده عضلانی |
| ü نوروفیدبک | ü آموزش مهارت های مقابله با استرس و اضطراب |
دارودرمانی:
شامل استفاده از انواع مسکن ها به صورت قرص، پماد موضعی، شیاف، و آمپول برای کاهش درد
دکتر محمد صمدیان به همراه کادر مجرب و متعهد خود در کلینیک جامع قاعده جمجمه و هیپوفیز ایران به عنوان مرکزی پیشرو در تشخیص و درمان انواع تومورهای مغزی و نخاعی تهران، در تمامی مراحل تشخیص و درمان تومور مغزی آستروسیتوما همراه شما بوده و با افتخار، طیف وسیعی از گزینه ها را برای شما فراهم می آورند.
منابع
https://www.mayoclinic.org/diseases-conditions/astrocytoma/cdc-20350132
https://www.aans.org/en/Patients/Neurosurgical-Conditions-and-Treatments/Astrocytoma-Tumors
